Beğen 1

İLHAMİ BEKİR TEZ BİYOGRAFİSİ

ilhami-bekir-tez1906’da Trablusgarp’ta doğdu. Küçük yaşta öksüz kaldı.  Önce babasını kaybetti. Subay olan dayısı onu ile annesini himayesine aldı. Bu defa da annesini kaybetti.  Beş yaşındayken annesini kaybeden şair subay olan dayısı ileİstanbul’ a geldi.  Dayısının himayesinde iken subay olan dayısı I. Dünya savaşında 1916 yılında şehit oldu. Dayısının şehit olması üzerine hiç kimsesi kalmayan şair Dar’ül Eytam yetimler yurduna verildi. Öğretmen olana kadar yetim yurdunda büyüdü. İlkokuldan sonra ortaokul yıllarını Dar’ül eytamda iken İstanbul’ Darülmuallimî mektebinde 1920-1926 yılları arasında tamamladı.

İstanbul Öğretmen Okulu’nu – İstanbul Darülmuallimîni – bitirdi. Uzun yıllar çeşitli illerde ilkokul öğretmenliği yaptı. İlk şiirlerini Öğretmen okuluna giderken yazmaya başlamıştı. 1929-1030 yıllarında serbest ölçüyle yazılmış şiirlerini Resimli Ay adlı dergide yayımlamaya başladı.

Ülkenin pek çok yerini ilkokul öğretmeni olarak dolaşmış oldu. Öğretmenlik yaptığı en son görev yeri ise İzmir’deydi İzmir’deyken ilkokul öğretmenliğinden emekli oldu İzmir’den İstanbul’a taşındı. Hayatını gazete, dergi ve yayın evlerinde çalışarak devam ettirdi. 1954).

Cumhuriyet, Son Posta, Tan ve Vatan gazetelerinde düzeltmenlik, sayfa hazırlama gibi işlerle uğraştı. Hayatının son yıllarında huzur evine yerleşti.  Yetimler yurdunda başlayan hayatı kimsesizlerin kaldığı huzur evinde noktalandı.  İstanbul’da Bağcılar semtindeki huzur evinde 29 Mart 1984 günü öldü.

Hasan İzzettin Dinamo  ile birlikte hayatı en hazin geçen şair ve yazarlarımızdan birisidir.

Toplumcu gerçekçi şiir akımın önemli isimlerinden birisidir. Şiirlerinde aruz, hece ve serbest ölçüleri kullandı. Sesini sözcüklerin gücünden alan coşkulu söyleyişle dikkat çekti. Şiir ve yazıları Meş’ale, Milli Mecmua, Resimli Ay, Serveti Fünun, Varlık, Yeni Adam, Yeni Türk dergilerinde yayımladı.  Eczacılıkla ilgili kitapçıklar bastırdı.[2] Sanat El Kitapları SEK diye adlandırdığı broşür – kitaplar yayımladı.

Ali Özgentürk’ün 1982 yapımı  “At “ filminde görürüz vapur yolcularına “İlhami Bekir’in şiirleri… Hediyesi ucuz, çok ucuz,” diyerek mahcup bir edayla kitaplarını satmaya çalışan bir şair rolünde şu dörtlüğü okurken sahnelenmiştir

Babamın öldüğü yaşa geldim
Hazırlanın beni uğurlamaya
Bakın ne kadar cesur duruyorum,
Değmez üzülmeye, değmez ağlamaya…

29 Mart 1984 tarihinde İstanbul’da öldü.  Ölümünden sonra kılınan cenaze namazından sonra Zincirlikuyu Mezarlığı’13- C adasında toprağa verilmiştir.

Eserlerinde, “Vecdi Ahmet “, “Herhangi Biri,”  adlarını da kullanan  şair , şiirleri çocuk kitapları, kitapçıkları ve romanları ile tanınmıştır.

ŞAİRLİK VE YAZARLIK ÖZELLİKLERİ

Afrika, Trablusgarp’ta başlayıp İstanbul’da süren,  yetimler yurdunda yetişip, huzur evinde ölen, ilkokul öğretmenliğiyle başlayıp Anadolu’yu dolaşarak kimsesiz bir şair ve yazar olarak hayta veda eden bir yaşamın yolcusudur.

İlk önceleri hece ölçüsü ile yazdığı şiirlerini Milli Mecmua adlı dergide yayımlamıştır. Daha sonra Serbest ölçüyü kullanmaya başlayan şair 1940 kuşağı öncesinden serbest ölçülü şiirler yazan ozanlarından biri olan Serbest şiir tarzında Orhan Veli ve arkadaşlarından önce örnekler veren İlhami Bekir Tez’in şiir serüveni Milli Mecmua, Servetifünun’la başlar. Heceli ilk şiirlerinden sonra 1929-1930’larda sosyalist gerçekçi bir şair olarak dikkat çekmiş Nazım Hikmet etkisinde serbest ölçülü şiirler yazmaya başlamıştır

Edebiyat dünyasında adını yazdığı şiirlerle duyuran şairin ilk önemli kitabı, bir işçinin yirmi dört saatini anlattığı 24 Saat (1929) adlı eserdir. Sonraki süreçte şairin Birinci Forma A (1930) ve Herhangi Bir Şiir Kitabıdır (1931)

Tez’in önemli bir yönü de şiirimizde Serbest şiiri Nâzım’ Hikmet’ten önce başlatan bir şair olmasıdır. Daha ilk kitabındaki şiirleri arasında bile serbest ölçülü şiirleri vardır.  İlk şiirlerinden itibaren yenilikçi ve değişimci bir tavır sergilemiş, nidaları kuvvetli, seslenmeleri kuvvetli anlam yönünden inceliklerle yüklü bir şiir dili oluşturmuştur.

Onun şiirlerinin Nâzım Hikmet’in gölgesinde kaldığı öne sürülmüştür. Bekir Tez, Nâzım Hikmet’in  edebiyat anlayışını ve ideolojik görüşleri benimsediğini reddetmez ancak şair kendi tavrını Nâzım Hikmet’e göre “daha millî” olarak nitelendirir (Durbaş, 1997: 37).[6]

Edebiyatımızda şair kimliği ile ön plana çıkmasına rağmen İ. Bekir Tez’in romancılığı da dikkat çeken diğer bir yönüdür.  Yazarın İstanbul’un Suadiye semti çevresindeki sosyal değişimleri konu edinen ilk romanı Asfalt (1928); savaşın insanlar ve toplum üzerindeki psikolojik etkilerini anlattığı ikinci romanı Taşlı Tarla’daki Ev (1944), üçüncü ve son romanı ise Herhangi Bir Roman Kitabıdır (1965) adını taşır.

“Tez’in gazetelerde tefrika hâlinde kalmış veya yayımlanamamış çocuk kitapları ve romanları da bulunmaktadır (Durbaş 1997).[7] Herhangi Roman Kitabıdır her şeyden önce adından başlayarak, gerek içeriği gerekse bu içeriği ifade etme biçimleriyle farklı bir bakış açısının ürünüdür.” [8]

İlhami Bekir Tez, “Taşlı tarla’daki Ev” adlı romanında ruhbilimsel çözümlemeleri ve sorgulamaları öne çıkaran bir romancı görüntüsü çizer Bu yönüyle de Peyami Defa’nın habercisi bir Romancı görüntüsü oluşturmuştur.  Taşlı tarladaki Ev, halkın durumunu ve sınıfsal ayrılıkları başarıyla ortaya koyan ve irdeleyen bir roman olarak da dikkatleri çekmiştir.

ESERLERİ

Şiirleri: Hayat Bilgisine Göre Çocuk Şiirleri (1927), 24 Saat (1929), Mavi Kitap (Çocuk Şiir ve Hikâyeleri (Nâzım Hikmet ile, 1930), Birinci Forma A (1930), Her Hangi Bir Şiir Kitabıdır (1931), Mustafa Kemal (1933), Olduğu Gibi (1935), Hürriyete Kaside (1945), Birinci Seans (Çocuk şiirleri, 1956), En Güzel Şarkı (1960), Küba (1962) Şiirler (Bütün şiirleri eklemelerle, 1971), Altın Destan Mustafa Kemal (Cumhuriyetin 50. yıldönümü armağanı, 1973). Romanları: Asfalt (1928), Taşlıtarla’daki Ev (14 sayı Yeni Adam’da tefrika, 1939; kitap: 1944; 1984), Herhangi Bir Roman Kitabıdır (1965). Hatırları: Yetmiş Yaşın Melankolisi (1975), Ve Unuttum (1979).

İlhami Bekir Tez hakkında Refik Durbaş’ın kitabı: Mektup Var İlhami Bekir’den (1997).

kaynakça

[1] Anonim, İlhami Bekir Tez, yasamoykusu.com/biyografi-1273- son erişim 12- 09-2012
[2] http://www.filozof.net/Turkce/edebi-sahsiyetler-kisilikler-biyografileri/ son erişim 12-09-2013
[3] https://eksisozluk.com/ilhami-bekir-tez–1206523, son erişim 12-09-2013
[4] http://yazarmezar.com/mezar-sayfa-229.html son erişim 12-09-2013
[5] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank. 2005
[6] Dr. Mustafa KURT1, BEKİR TEZ’İN “HERHANGİ BİR ROMAN KİTABIDIR” ADLI ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME, Gazi Türkiyat, Dergisi, Güz 2011 / Sayı 9,
[7] Dr. Mustafa KURT1, BEKİR TEZ’İN “HERHANGİ BİR ROMAN KİTABIDIR” ADLI ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME, Gazi Türkiyat, Dergisi, Güz 2011 / Sayı 9,
[8] Dr. Mustafa KURT1, BEKİR TEZ’İN “HERHANGİ BİR ROMAN KİTABIDIR” ADLI ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME, Gazi Türkiyat, Dergisi, Güz 2011 / Sayı 9,

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.

Yorum Yaz